مدیرکل دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی رسانه‌های وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اخیرا گفته است:وظیفه مهم رومه‌های چاپی و خبرگزاری‌ها تحلیل اخبار وقایع در جامعه است؛ خبرگزاری‌ها و رومهها با تحلیل و تفسیر رویدادهای خبری، خوراک رسانه‌ای دیگر فضاها را تامین کنند؛ شبکه‌های اجتماعی تهدیدی برای رومهها و خبرگزاری‌ها نیستند» (ایرنا-۳۱ مرداد).
اگر صحبت‌های خانم علی‌آبادی را معیار قرار دهیم این سوال پیش می‌آید چرا رومه‌های ایران که تا اواخر دهه ۷۰ رویکرد تحلیلی و تحقیقی چندانی نداشتند، با فروش و تیراژ خوبی مواجه بودند و گاهی مردم در دهه های ۵۰ و ۶۰ برای خرید رومه صف می‌بستند؟ پاسخ روشن است؛ چرا که بعد از رادیو و تلویزیونِ مصلحت‌اندیش، محتاط و سانسور‌محور، مطبوعات (رومهها و مجلات هفتگی و ماهانه) تنها منبع مهم اطلاع‌رسانی در کشور بودند که مقاله‌‌ها و گزارش‌های انتقادی‌شان درباره دولت، مجلس، اقتصاد، ورزش، ترافیک، گرانی، کمبود امکانات، آسیب‌های اجتماعی و …، مخاطب را راضی نگه می‌داشت. بعد از آن، رومه‌نگاری تحلیلی به مطبوعات ما اضافه شد و تیراژ رومهها نیز مناسب بود اما از اوایل دهه ۹۰ شمسی با فراگیرشدن تلگرام و اینستاگرام، رومهها به چالش افتادند. جالب اینجاست که فیس‌بوک نتوانسته بود رقیبی برای مطبوعات باشد اما تلگرام و اینستاگرام با قابلیت‌هایی که دارند تیر خلاص را به پیکر رومهها در ایران زده‌اند.
اما چرا این طور شد؟ از یک سو فرهنگ اجتماعی مردم ایران که معمولا کم‌تحمل هستند و از سوی دیگر صرفه‌جویی در هزینه کردن برای کالای فرهنگی، باعث شد مردم بین ۲۴ ساعت صبوری برای تهیه رومه» و آگاهی از اخبار در شبکه‌های اجتماعی با بیشترین سرعت و هزینه‌ای کمتر از قیمت یک رومه »، دومی را انتخاب کنند. قطعا برای مردم، تحلیل و تفسیری که موشکافانه و کارشناسانه باشد، اهمیت دارد. اما در وهله اول می‌خواهند خیلی زود بفهمند که اطراف‌شان چه خبر است. حال اگر پشت پرده یک رویداد خبری، راز مهمی هم نهفته باشد فرقی نمی‌کند که رومه، خبرگزاری، وبسایت یا یک کانال خبری در فضای مجازی هستید؛ بستگی به استعداد حرفه‌ای خبرنگار و ت رسانه دارد که چگونه مهمترین اطلاعات و رازهای مگو را از دل رویداد بیرون بکشد و با تحلیل جذاب و مستدل جلوی مخاطب بگذارد. بنابراین ظرفیت تحلیل و تفسیر تنها معطوف به رومه نیست و سایر رسانه‌ها هم می‌توانند از این ظرفیت بهره ببرند.
ضمن این که گاهی خبر مهمی به رومهها می‌رسد که ساعت‌ها پیش از این که تفسیرش را در رومه فردا بخوانیم، خبرگزاری‌ها و شبکه‌های ماهواره‌ای موضوع را تجزیه و تحلیل کرده و تفسیر خود را زودتر از رومه در اختیار مخاطب قرار می‌دهند. این تحلیل‌ها در فضای مجازی نیز در دسترس هستند، پس مخاطب ضرورتی نمی‌بیند رومه فردا را از دکه بخرد؛ اگرچه اینترنت هم رایگان نیست اما با خرید بسته اینترنت یک روزه از هر اپراتوری، می‌توان صدها خبر از ده‌ها رومه و خبرگزاری را در یک روز در گوشی موبایل مطالعه کرد؛ این هم جنبه اقتصادی موضوع.
بنابراین در این بازار خبری گسترده، فعلا چالش مطبوعات ما بیشتر از ناحیه فرهنگ رومه‌خوانی مردم است نه ضعف رومهها در ارائه سبک تحلیلی. استدلالی هم که ذکر شد دهه‌های گذشته بودند که خبری از رومه‌های رنگی،گرافیک‌‌های زیبا و سبک تحلیلی نبود اما رومهها رونق داشتند. امروز هم در کشورمان تعداد رومه‌هایی که تحلیل‌های خوبی از وقایع می‌دهند، کم نیست. اما فرهنگی در بین مردم جا افتاده که ترجیح می‌دهند در عوض خریدن و مطالعه رومهها، بازنشر تحلیل‌ها یا گزارش‌های تحقیقی آن ها را از طریق فضای مجازی یا در نسخه پی‌دی‌اف رایگان رومه در وب دنبال کنند.
بنابراین مثل هر مقوله دیگر، اگر فرهنگ رومه‌خوانی مردم ما هم اصلاح شود و رومه را یک سند مکتوب ارزشمند و کالای فرهنگی لوکس بدانند که می‌‌تواند در بالا بردن اطلاعات و آگاهی‌شان موثر باشد، می‌توان به حیات رومهها امیدوار شد. در غیر این صورت در آینده وضع از این هم بدتر میشود و فقط اسمی از رومهها می‌ماند که برای رسیدن به دست مردم چاپ نمی‌شوند بلکه بهانه‌ای است که بگوییم هنوز در ایران رومه منتشر میشود!
برگرفته از: شفقنا رسانه
برپایی نشست تخصصی«اعتبار رسانه‌ها در ایران»
,رومهها ,رومه ,هم ,یک ,مردم , ,و تفسیر ,را از ,از این ,تحلیل و
درباره این سایت